د ټیکنالوژي ګټې، کاروونه او زیانونه یې/ سلګۍ حمید

د وخت په تیرېدو سره د “ټیکنالوژۍ” کلمه او د هغې کارول د شلمې پیړۍ راپه دیخوا په پراخه کچه بدله شوې چې لا هم وده کوي. موږ پهداسې نړۍ کې ژوند کوو چې تر ډېره د ټیکنالوژۍ لخوا پرمخ وړل او اداره کېږي. د ټکنالوژۍ پرمختګ د کلتوري بدلونونو تر څنګ دانساني تمدن په پرمختګ کې هم خورا مهم رول لوبولی دی. ټیکنالوژي د مختلفو سمارټ او نوښتګرو وسیلو له لارې د کار کولو نوښترامنځته کړی.

که وګورو بریښنایي وسایلو، د مخابراتو ګړندۍ طریقو او ټرانسپورټ زموږ په ژوند کې د هوساینې فکتور اضافه کړی چې د افرادو اوبیلابېلو سوداګریزو تصدیو د تولید په ښه کولو کې یې مرسته کړې ده. ټیکنالوژۍ په ډېرو عملیاتي برخو کې انقلاب راوستی چې بې لهشکه دا د هغه پرمختګ لپاره د خورا مهم رول لوبولو او زحمتونو لاس ته راوړنه ده چې انسان په تېرو کلونو کې کړی دی.

ټیکنالوژي زموږ د ژوند برخه ده:

ټیکنالوژي زموږ ورځنی ژوند بدل کړی دی. ټیکنالوژي نړۍ سره زموږ نږدې او ښه اړیکه جوړه کړې ده. هغه ورځې تېرې شوې چې یوازېبډایه خلکو کولی شول چې د نړیوال کېدو فرصت ته لاس رسی ولري. د نړیوال کېدو او لیبرالیزیشن د ډېرېدو له امله، دا فرصت او هوساینهاوس د یو اوسط یا عام سړي په لاس کې هم ده. نن ورځ د منځنۍ طبقې کورنۍ هم یو ګرځنده ټلیفون، تلویزیون، د مینځلو ماشین،یخچال، کمپیوټر، انټرنیټ او داسې نور په لاس کې لري،. یو شخص کولی شي د هرې داسې پیښې شاهد واوسي چې په لرې پرتو سیموکې پیښېږي.

په ټولو برخو کې د ټیکنالوژۍ ګټې:

موږ له ټیکنالوژۍ څخه تیښته نه شو کولی. دې د ژوند کیفیت ښه کړی او د عصري ټولنې او ‌ژوند په مختلفو برخو کې یې انقلابونه راوستيدي؛ هغه که ارتباطات وي یا ټرانسپورت، تعلیم، روغتیا او نور ډېر هر څه وي.

د مخابراتو په برخه کې ټیکنالوژي:

په مخابراتو کې د ټیکنالوژۍ په راتګ سره چې ټیلیفونونه، فکس ماشینونه، ګرځنده ټلیفونونه، انټرنیټ، ملټي میډیا او بریښنا لیک پکېشامل دي، اړیکې خورا چټکه او اسانه شوې دي چې په ډېرو لارو کې یې اړیکې بدلې او اغیزمنې کړې دي. نوره اړتیا نشته چې د فزیکيلیکونو په لېږلو تکیه وکړو او د ځواب لپاره یې څو ورځې په تمه شو. ټیکنالوژۍ اړیکه دومره اسانه کړې چې کولی شئ له هر ځای څخه دهر چا سره د ګرځنده ټلیفون له لارې اړیکه ونیسئ یا د مختلفو پیغام رسولو ایپسونو په کارولو سره پیغام واستوئ چې ډاونلوډ یې همخورا اسانه وي.

د مخابراتو په ټیکنالوژۍ کې نوښت په ټولنیز ژوند خورا لوی اغېز کړی دی. د انسان ټولنیز کول د ټولنیزو شبکو او سایټونو له طریقه،نیټینګ او حتی په ګرځنده تلیفونونو او ویب پاڼو کې د واده تر خدماتو پورې ډېر اسانه شوي دي. نن ورځ انټرنیټ د پېرلو، د یوټیلټي بلونوتادیه کولو، د کریډیټ کارت بیلونو، د داخلې فیس، اي کامرس (برقي تجارت)، او آنلاین کارونو لپاره کارول کېږي. بانکداري او د بازارموندنې په نړۍ کې ډېری شرکتونه خپلو محصولاتو ته بازار موندنه له همدې  لارې کوي او شیان پلوري یا پېري او د انټرنیټ له لارېاسانتیا او خدمات رامنځته کوي.

د سفر په ډګر کې؛ ښارونه، ښارګوټي، ایالتونه او هیوادونه د مفصل سیاحت او د پېښو د معلوماتو پوسټ کولو لپاره ویب کاروي. د نړۍ پهګوټ ګوټ کې سیلانیان کولی شي په اسانۍ سره د سیاحت، لید او د اوسیدو ځایونه، هوا، نقشه، د پېښو لپاره وختونه، د ترانسپورتمهالویش او مختلفو سیاحتي ځایونو ته د تګ راتګ او اوسېدو لپاره انلاین ټکټونه واخلي.

په دفتر یا کار ځای کې ټیکنالوژي:

ټیکنالوژۍ په کاري ځای کې هم موثریت او انعطاف پذیري زیاته کړې ده. ټیکنالوژۍ دا اسانه کړې ده چې له لرې کار وکړو، چې دې کارد کارمندانو تولید زیات کړی دی. بهرنۍ او داخلي رسمي اړیکې د بریښنالیکونو او ایپسونو له لارې ګړندۍ شوي چې په اتومات ډول سرهیې وخت سپما کړی او په کارونو کې یې د وخت ضایع کېدو کمښت هم رامنځته کړی دی. روبوټ چې اوس حتی د محصولاتو د جوړولولپاره هم کارول کېږي، په دوامداره توګه له کومې نیمګړتیا پرته محصول وړاندې کوي، ان تر هغه پورې چې روبوټ پخپله ناکام او له منځهلاړ نشي. مصنوعي استخبارات او د ماشین زده کړې ټیکنالوژي هغه نوښتونه دي چې په صنعتونو کې د ګټو د ترلاسه کولو لپاره ځای پهځای شوي.

ټیکنالوژۍ د فایلونو ذخیره کولو او لارښود لاره هم پاکه او اسانه کړې. اوس فایلونه د هوا په څپو او داسې مراکزو کې زیرمه شوي چې هروخت او په هر ځای کې لاسرسی ورته په ډېره اساني سره کیدلی شي. د ټیکنالوژۍ سره، شرکتونه کولی شي په چټکۍ پرېکړې وکړي، دحل په لور چټک عمل وکړي او د پلي کېدو وړ پاتې شي. ټیکنالوژۍ په ټوله نړۍ کې د سرچینو او وصل شوې سوداګرۍ کارول غوره اواغېزناک کړي دي، د بېلګې په ډول، که پیرودونکی په امریکا کې میشت وي، هغه کولی شي له هند څخه هم خدمات وړاندې کړي. دویکولی شي په سمدستي توګه د یو بل سره اړیکه ونیسي. هر شرکت د سوداګرۍ ټیکنالوژي کاروي لکه د مجازی ناستې وسیلې، کارپوریټټولنیزې شبکې، ټابلیټونه او د سمارټ پیرودونکو اړیکو د مدیریت غوښتنلیکونه چې د معلوماتو حرکت هن ګړندی کوي.

د ښوونې په ډګر کې ټیکنالوژي:

ټیکنالوژۍ د تعلیم په صنعت او ډګر کې د وخت په تېرېدو سره ډېره په چټکۍ وده کړې ده. د ټیکنالوژۍ سره زده کونکي او والدین د زدهکړې مختلفو وسایلو ته لاسرسی لري. ښوونکي کولی شي په ټوله نړۍ کې د زده کوونکو او ټولګیو سره همغږي وکړي او خپل نظریات اوسرچینې آنلاین شریکې کړي. زده کونکي کولی شي په انټرنیټ کې ګټورو او ښه معلوماتو او همدارنګه په ویب کې ډیری سرچینو تهلاسرسی ولري او د دوی د پروژې کار، څېړنې او نورو لپاره یې وکاروي. آنلاین زده کړو د زده کړې تګلاره او د هغې په اړه زموږ تصوربدل کړی دی.

خصوصا د کرونا وبا د ټیکنالوژۍ په کارولو سره یو لوی  بدلون راوړو چې ښوونځي ته تلونکي ماشومانو له کور څخه خپلو زده کړو تهدوام ورکړ او ښوونځی یې د کور څخه د خپلو ښوونکو لخوا د آنلاین ټیکنالوژي په مرسته تعقیب کړ.

زده کونکو هم د 21 پیړۍ مهارتونه او وسایل زده کړي او کاروي يې، لکه مجازی ټولګي، AR (Augmented Reality) روبوټونه اوداسې نور چې دې ټولو د پام وړ اړیکه او همکاري زیاته کړې ده.

په بانکدارۍ کې ټیکنالوژي:

ټیکنالوژي او بانکداري اوس نه بېلېدونکي فکتورونه دي. ټیکنالوژۍ ډیجیټل بدلون ته وده ورکړې چې په مرسته یې د بانکدارۍ صنعت ښهکار کوي او په ټوله نړۍ کې یې د خپلو پیرودونکو لپاره بانکي خدمتونه خورا ښه کړي دي. ټیکنالوژي د بانکدارۍ خورا پیچلي عملیاتاسانه کړي او هغه تېروتنې یې نږدې نیمې ته راټیټه کړي چې د لاسي بشري فعالیتونو سره یې شتون درلود. بانکونه د خپل موثریت،مصونيت او ګټې زیاتولو لپاره د انټرنیټي بانکدارۍ په رامینځته کولو سره  مصنوعي استخبارات او د ځان خدمتي وسیلې د بانکدارۍدودیزو میتودونو پر ځای ځای پر ځای کړي چې ډېر موثر او دقیق دي.

تاسو اوس کولی شئ خپلو پیسو ته هر ځای لاسرسی ومومئ، د بیلونو تادیه، د پیسو لېږد او له سوداګرو څخه آنلاین پېر او پلور او هروخت او د نړۍ له هر ځای څخه خپل بانکي معلومات وڅارئ. ټیکنالوژۍ بانکداري ډېره خوندي او ډاډمنه کړې ده. اوس اړتیا نلرئ په خپلجیب یا بټوه کې نغدې پیسې ولرئ؛ تادیات په ډیجیټل ډول د برقي بټوې په کارولو سره هر وخت ترسره کیدی شي. ګرځنده بانکداري،بانکي ایپسونه او سایبر امنیت د بانکدارۍ د صنعت مخ بدل کړی دی او نور یې هم بدلوي.

د تولید او تولیدي صنعت ټیکنالو‌ژي او اتوماټ:

اوس مهال ټول تولیدي صنعتونه د لویې ډیټا تحلیلونو څخه تر مصنوعي استخباراتو پورې آپډیټ او نوې ټیکنالوژي کاروي. لوی معلومات،ARVR (Augmented Reality and Virtual Reality)، او IoT (د شیانو انټرنیټ) د تولید او تولیدي صنعت لوی لوبغاړي دي. اتومات په بیلابېلو برخو کې د تولید کچه لوړه کړې. د کار لګښتونه یې کم کړي، موثریت يې زیات کړی او د تولید لګښت یې کم کړي، دبېلګې په ډول؛ تري ډي چاپ د موټرو صنعت کې د پروټوټایپونو ډیزاین او پراختیا لپاره کارول کیږي، همدارنګه تکراري کارونه د روبوټونو پهمرسته په اسانۍ سره د وخت د ضایع کولو پرته ترسره کېږي او دې کار د محصولاتو لګښت هم کم کړی دی.

د روغتیا پاملرنې صنعت کې ټیکنالوژي:

د روغتیا پاملرنې صنعت کې ټیکنالوژیک پرمختګ نه یوازې زموږ د شخصي ژوند کیفیت او اوږد عمر لپاره موثر دی؛ بلکې د ډېری طبيمتخصصینو او زده کونکو ژوند یې هم ښه کړی چې د طبي متخصص کېدو لپاره روزنه ورکوي. د هر ناروغ طبي ریکارډونو ته یې د خوراګړندي لاسرسي اجازه هم ورکړې.

انټرنیټ په پراخه کچه د ناروغانو او ډاکټرانو اړیکې بدلې کړې. هرڅوک کولی شي د وروستي طبي کشفونو او پرمختګونو په اړه تازهمعلومات تر لاسه کړي، د درملنې معلومات شریک کړي او د طبي مسلو سره د معاملو په وخت کې یو بل سره د ملاتړ وړاندیز وکړي. عصري ټیکنالوژۍ موږ ته اجازه او فرصت راکړی چې د خپلو کورونو څخه د ډاکټرانو سره اړیکه ونیسو. ډېری سایټونه او ایپسونه شتهچې له لارې یې کولی شو له ډاکټرانو سره اړیکه ونیسو او طبي مرستې ترلاسه کړو.

په جراحۍ کې د بریالیتوبونو نوښتونه، مصنوعي غړي، د دماغ امپلانټونه او د شبکې سینسرونه د روغتیا پاملرنې صنعت کې د بدلون وړپرمختګونو بیلګې دي. روغتونونه د خپلو اداري کارونو د ترسره کولو لپاره مختلف وسایل او غوښتنلیکونه کاروي او د ډیجیټل بازار موندنېپه کارولو سره د دوی خدماتو ته وده ورکوي.

په کرهڼه کې ټیکنالوژي:

نن ورځ کروندګر د پخوا په پرتله خورا توپیر لري. د معلوماتو تحلیلونو او روبوټیک وسایلو د خوړو ګټور سیسټم رامنځته کړی. ډیجیټلنوښتونه د نباتاتو د نسلي کولو او راټولولو د تجهیزاتو لپاره کارول کېږي. سافټویر او ګرځنده وسایل د کروندګرو سره د حاصلاتو په ښهحاصل کې مرسته کوي. کروندګرو ته مختلف معلومات وړاندې کوي چې د معلوماتو په شتون سره، دوی کولی شي غوره، باخبره او ګټورېپرېکړې وکړي، د بیلګې په توګه، په خاوره کې د کاربن ذخیره کول او د اقلیم بدلون سره مرسته کول.

د ټکنالوژۍ زیانونه:

خلک په مختلفو وسایلو او ماشینونو تکیه کوي، چې په پایله کې د فزیکي فعالیت نشتوالی رامنځ ته کوي او خلک هڅوي چې په زیاتیدونکيتوګه د آرامۍ د ژوند طرزالعمل رهبري کړي. که څه هم ټیکنالوژي د افرادو، سازمانونو او د ملت تولیدات زیات کړي؛ مګر د ماشینونوموثریت یې نه دی زیات کړی. ماشینونه نشي کولی د هغه لارښوونو هاخوا پلان او فکر وکړي چې د دوی سیسټم ته تغذیه کېږي. یوازېټیکنالوژي د پرمختګ او سوکالۍ لپاره بسنه نه کوي، مدیریت ته اړتیا لري او مدیریت یو انساني عمل دی. ټیکنالوژي په لویه کچه دانساني مداخلې پورې اړه لري.

کمپیوټرونه او سمارټ فونونه د ټولنیزې انزوا د زیاتوالي لامل شوي. کوچني ماشومان ډېری وخت په انټرنیټ صرف کوي، ګیمونه لوبوي اود دوی ریښتینی ژوند له پامه غورځوي. د ټیکنالوژۍ کارول هم د کار له لاسه ورکولو او زده کونکو ته د زده کړې څخه د پام اړولو لاملکېږي. ټیکنالوژي د ویجاړونکو وسلو د تولید یو لامل هم دی. په ټیکنالوژۍ پورې تړلي د محرمیت اندیښنې او سایبر جرمونه هم ډېر ويچې هیکرانو ته لاره هواروي.