2024

د اوسنۍ نړۍ په معاصر سیاست کې تر ټولو پیچلۍ او ډیر کارول شوې اصطلاح (تروریزم) چې د نړۍ په لر او بر کې یې د دولتونو سیاست، دیپلوماتیکې اړیکي، ځمکنۍ بشپړتیا، نظم او امنیت له ګواښ سره مخ کړې اوسمهال د نړیوال سیاست او رسنیو د بحث اصلي محور ګرځیدلې.

داسې چاپېریال کې فلسفي، مفکر او عالم ته اړتیا پېښېږي، چې د ټولنې په ټولنیزو، اقتصادي او سیاسي مسایلو خبر وي، خلک پرې پوه کړي او داسې افکار او نظریات وړاندې کړي چې په رڼا کې یې مسایل وپېژندل شي او حل لارې یې ولټول شي.

د ژبې د تاریخ او پېدايښت په اړه په نړۍ کې ډير بحثونه شوي دي او د ژبې د پېدایښت او ودې په اړه بېلې بېلې نظریې منځ ته راغلي دي.

 له دې څېړنو څو موخې وې.

د الفاظو تاریخي حیثیت دانساني تمدن پټې خواوې را برسېره کولی شي.

په نړۍ کې د انسان دموجودیت او رامنځته کېدو په اړه د جوړو شويو مفکورو او عقیدو سمه شننه کېدل.

رادو جان چې اصلي نوم یې (رادها) و د امیر امان الله خان د مالیې وزیر، دیوان نرنجنداس لور وه. د هغه د زېږېدو کره نېټه مو پېدا نه شوه کړای خو کولای شو و وایو چې د امیر حبیب الله خان د دورې په وروستیو کې یې سترګې نړۍ ته پرانیستې دي او د امیر حبیب الله خان د سلطنت په دوران کې یې د تنکي پېغلتوب خوږې ورځې په شا پرېښې وي.

د خوشاله، سوکاله او پرمختللي ژوند په هيله زرګونه افغانې کورنۍ لويديځو او اروپايي هېوادونو ته کډوالېږي. د اروپا په زړه کې جرمني هېواد د زرګونه جنګ ځپليو افغانانو کوربه دی. افغانې ميرمنې هم د دې کډوالو لويه برخه تشکيلوي. د افغانستان په څېر کلتوري او دودیزه ټولنه کې د نارينه‌وو په پرتله ميرمنو تل زیات کړاوونه ګاللي او د ميرمنو د بې سوادۍ کچه هم نسبتآ لوړه ده. ښايي ډېر داسې موارد وي، چې افغان ميرمنې د جرمني په څېر پرمختللې ټولنه کې هم هاغسې هوسا نه وي، څومره چې دوی هيله درلوده. په دې ليکنه کې په جرمني کې د افغان ميرمنو ستونزو ته له څو اړخونو کتنه شوې.

عام ناسم فکر دا دی چې ښځې په موټروانۍ کې تر سړیو ضعیفه دي او زیاتره د ترافیکي پېښو ښکار

دا کتاب د لویدیځې نړۍ د معاصرو ټولنیزو خوځښتونو تاریخ او د جګړو، استعمار او نفوذ له لارې په وروسته پاتې نړۍ کې د دغه تحریکونو اغېزې مطالعه کوي، او پدغه اړه یوه داسې  تیوري، چې د ټولنیزو خوځښتونو دوراني رامنځته کېدل او د هغوي زوال  په اړه بحث کوي، هم وړاندې کوي.

یوټوپیا، ارمانښار یا مدينه فاضله یوه ادبي اصطلاح ده. د یوټوپیا په نوم د لومړي ځل لپاره انګرېز لیکوال او سیاست پوه سرتوماس مور یو کتاب ولیکه او د یوټوپیا کلمه چې نوموړي له يوناني ريښې څخه له ځانه جوړه کړې وه، اصلن دوه خبرو ته پکې پام شوی و:

آواتا ر د مشهور ډایرکټر (جیمز کامیرون) فلم دی، د تر آواتار مخکې ټایټانیک، ټرمیناټور ۲ او نور مشهور فلمونه هم جوړ کړي دي. کامیرون غوښتل چې آواتار په ټایټانیک پسې سمدستي جوړ کړي، خو دا چې هغه وخت ټکنالوجۍ دومره پرمختګ نه و کړی او ده نشو کولای چې خپله تخییلي دنیا نړۍ ته وړاندې کړي؛ نو دا کار یې پریښود او بلاخره یې تر ۱۲ کاله ځنډ وروسته د آواتار شهکار فلم د سیمنا پر پرده راوړ.